Het belang van eiwit
Eiwitten spelen een cruciale rol in bijna elk biologisch proces in het lichaam. Ze zijn opgebouwd uit aminozuren, die in specifieke volgordes aan elkaar zijn gekoppeld tot lange ketens. De manier waarop deze ketens zijn gevouwen, bepaalt hun uiteindelijke vorm en functie. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste functies van eiwitten in het lichaam:
1. Bouwstenen van het lichaam (structuureiwitten)
- Eiwitten vormen de bouwstenen van veel weefsels en structuren in het lichaam, zoals spieren, huid, haar en nagels. Collageen is bijvoorbeeld een belangrijk structureel eiwit dat voor komt in bindweefsel, botten en huid.
2. Enzymen
- Enzymen zijn eiwitten die biochemische reacties in het lichaam versnellen (katalyseren). Zonder enzymen zouden veel reacties, zoals de afbraak van voedingsstoffen en de energieproductie, veel te langzaam verlopen om het leven mogelijk te maken.
3. Transport en opslag
- Eiwitten helpen bij het transporteren van moleculen door het lichaam. Hemoglobine, bijvoorbeeld, is een eiwit dat zuurstof in het bloed vervoert. Andere eiwitten kunnen belangrijke stoffen opslaan of binden, zoals het eiwit ferritine, dat ijzer opslaat.
4. Hormonen
- Sommige hormonen zijn eiwitten of bevatten een eiwitstructuur. Bekende (en zeer belangrijke) hormonen zoals insuline en glucagon zijn betrokken bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en spelen een sleutelrol in de stofwisseling.
5. Afweer (immuniteit)
- Antilichamen (ook bekend als immunoglobulinen) zijn eiwitten die een essentiële rol spelen in het immuunsysteem. Ze binden zich aan indringers zoals bacteriën en virussen en helpen ze onschadelijk te maken.
6. Contractie en beweging
- Spiereiwitten, zoals actine en myosine, zijn verantwoordelijk voor de samentrekking en beweging van spieren. Dit maakt beweging, zowel binnen als buiten het lichaam, mogelijk.
7. Signaaloverdracht
- Eiwitten fungeren ook als signaalmoleculen binnen en tussen cellen. Receptoreiwitten op celmembranen binden specifieke stoffen (zoals hormonen of neurotransmitters), wat een reactie in de cel op gang brengt.
8. Energieleverancier
- Hoewel koolhydraten en vetten de belangrijkste energiebronnen zijn, kunnen eiwitten ook als energiebron dienen wanneer de andere bronnen beperkt zijn. Tijdens langdurige vasten of intensieve inspanning kunnen eiwitten worden afgebroken tot aminozuren en worden omgezet in energie. Dit wil je uiteraard voorkomen!
Synthese en afbraak van eiwitten
- Eiwitten worden in het lichaam gesynthetiseerd (gebouwd) door het proces van transcriptie (waarbij DNA wordt omgezet in mRNA) en translatie (waarbij mRNA wordt omgezet in eiwit). Wanneer eiwitten niet meer nodig zijn of beschadigd raken, worden ze afgebroken in aminozuren die hergebruikt kunnen worden voor de aanmaak van nieuwe eiwitten of voor energieproductie.
Lang verhaal kort:
Eiwitten zijn veelzijdige moleculen die essentieel zijn voor bijna elke functie in het lichaam, van structuur en beweging tot biochemische processen en verdediging tegen ziekteverwekkers. Ze spelen een sleutelrol in het behoud van de gezondheid en het functioneren van het lichaam. Dat komt natuurlijk door de aminozuren waaruit eiwitten zijn opgebouwd. Deze aminozuren kunnen niet worden opgeslagen door jouw lichaam dus is het essentieel om elke maaltijd voldoende eiwitten binnen te krijgen om de toestroom van aminozuren constant te houden.
Voor algemene gezondheid en een gezonde stofwissling is 1 tot 2 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht een mooie richtlijn.